Remkje (42) is moeder van twee zonen van 13 en 10 jaar en getrouwd met Ferdinand. Ze heeft gewerkt als kindertherapeut, leerkracht BO en werkt nu als docent Nederlands in het VO. Remkje geeft elke week op Mama Glossy haar ongezouten mening over actuele zaken en ander moedergoed.
Zoals beloofd in mijn vorige column gaat deze column dieper in op het averechtse effect van belonen (en straffen) in de opvoeding. Als je SuperNanny moet geloven,moet je kinderen een Time-Out geven als ze iets fout doen en belonen als ze iets goed doen.
De Amerikaanse academicus Alfie Kohn verwerpt deze ideeën en bedacht ‘Unconditional Parenting’. Kort gezegd is dit een manier van opvoeden zonder straffen en belonen gebaseerd op onvoorwaardelijke liefde voor je kinderen.
Dat fysiek straffen niet kan, daarover zijn de meesten het gelukkig wel eens. Het is zelfs strafbaar voor de Nederlandse wet. Maar straffen door afzondering of onthouding van iets (speelgoed, tv, computertijd) is toch heel gebruikelijk. Hoe vaak hoor je niet dat een kind voor straf een week lang niet mag computeren? Of dat een kind een Time Out krijgt als ie stout is.
Maar of het helpt? NEE dus. Uit onderzoek blijkt dat straffen op de lange termijn geen enkel effect heeft.
Belonen is in de ogen van Alfie Kohn net zo erg als straffen. Belonen en straffen zijn eigenlijk twee kanten van dezelfde medaille. Het zijn controlemiddelen om kinderen te laten doen wat jij wil. Je leert kinderen dat je liefde voorwaardelijk is. Bij belonen geef je ze liefde als ze iets goed doen. Door te straffen, onthoud je ze liefde als ze iets verkeerd doen. Het is een beetje zoals je puppy’s traint. Maar puppy’s hoeven later als ze groot zijn geen gewetensvolle volwassenen te worden die zelf nadenken en een liefdevol leven kunnen opbouwen. En dat is wel wat we als ouders voor onze kinderen willen. Door op te voeden met belonen en straffen, bereik je juist het tegendeel, namelijk dat kinderen hun geweten niet goed ontwikkelen en emotioneel onzeker worden.
“Maar hoe dan?”Hoor ik je denken. Wat doe ik met een gillende, schoppende kleuter die niet wil luisteren? Krijg je zo geen grenzeloze kinderen?
In zo’n geval kan je je kind even apart nemen en afhankelijk van de leeftijd van het kind, praten over de reden dat het zo overstuur is. Natuurlijk geef je ook grenzen aan. Dat een kind best boos mag zijn, maar niet mag slaan bijvoorbeeld. Of dat je best snapt dat heel vervelend is als je ergens mee wilt spelen en het kan niet en hoe je dat dan oplost. Enzovoorts. Zo leer je een kind hoe het met zichzelf en die emoties om kan gaan.
Het lijkt misschien tijdrovend, maar op de langere termijn, heb je hier veel profijt van.
Ik zou zeggen: weg die beloningsstickers en kalenders en weg die ‘Naughty Corner’ en ga voor Unconditional LOVE!